„Kierunek był dla nas jasny.” O wolności w Pałacu Prezydenckim

23-09-2013

Czym jest wolność? co wydarzyło się po przełomie 1989-1991? czy wizje i cele Polski z tamtego okresu zostały zrealizowane? co się nam udało, a co nie?

To pytania, które rozbrzmiewały w Kancelarii Prezydenta 12 września 2013 podczas debaty „Przełom był dopiero początkiem” organizowanej w ramach projektu „Sfotografuj wolność” przez Centrum Edukacji Obywatelskiej przy wsparciu finansowym Biura Edukacji Urzędu m. st. Warszawy.

Bohaterami spotkania były osoby bezpośrednio związane z polską transformacją - Tadeusz Mazowiecki (pierwszy premier III Rzeczypospolitej), Irena Wóycicka (ekonomistka, uczestniczka Okrągłego Stołu), Henryk Wujec (działacz opozycyjny), Ewa Kulik (redaktorka niezależnych czasopism, obecnie prezes Fundacji Batorego). Moderatorem dyskusji była Alicja Pacewicz, pełniąca funkcję wiceprezesa CEO. Uczestnikami debaty byli również uczniowie warszawskich i podwarszawskich placówek edukacyjnych - ostatnich klas podstawówki, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, którzy do spotkania z ikonami polskiej historii przygotowywali się wcześniej na specjalnie zorganizowanych dla nich warsztatach dotyczących wydarzeń ostatniego ćwierćwiecza.

Paneliści i audytorium odmieniali słowo „wolność” przez wszystkie przypadki, bo to ona była motywem przewodnim dyskusji. Wielokrotnie zwracano uwagę na fakt, że nie została nam ona dana raz na zawsze, że wymaga ciągłej troski, a ta spełniona może być tylko dzięki czynnemu udziałowi obywateli w życiu publicznym. „Możliwość podejmowania samodzielnych decyzji, zrzucenie odpowiedzialności na plecy zwykłych ludzi było (i nadal jest) szokiem dla wielu.”- mówiła Ewa Kulik. „Dlatego też musimy zatroszczyć się o wykształcenie postaw obywatelskich.” Młodzież, która podczas debaty miała możliwość zadawania pytań zaproszonym gościom, mogła wyrazić swoje poglądy także podczas innej aktywności - głosowania za pomocą czerwonych i zielonych kartek. Pytano o wiele rzeczy - o zainteresowanie polityką, o poczucie bycia wolnym, społeczne zaangażowanie. Jeżeli uczniowie byli szczerzy i podnosili kartki w zgodzie z prawdą to możemy być pewni, że społeczeństwo aktywnych obywateli kształtuje się na dobre, bo sala pięknie mieniła się barwami zieleni. 

Podczas uroczystości w Kancelarii nastąpiło także podsumowanie konkursu „Sfotografuj wolność”, którego celem było ukazanie pojmowania tego pięknego, lecz jakże trudnego pojęcia przez młodzież. Nadesłano wiele zdjęć: od polnej drogi zaczynając, na murze berlińskim kończąc. Każdy z autorów próbował odpowiedzieć indywidualnie na pytanie o zakres i sens wolności. Tak rozumie ją Jakub Wójcik, zdobywca pierwszego miejsca w kategorii szkół ponadgimnazjalnych, który na konkurs nadesłał zdjęcie przedstawiające ubiegłoroczny Marsz Niepodległości w Lublinie - „Wolność ściśle łączy się z patriotyzmem. To możliwość podejmowania świadomych decyzji.”

„Kierunek był dla nas jasny. Demokratyzacja państwa. Zwrot na Zachód. Dokonanie zasadniczej zmiany w każdej dziedzinie.” - tłumaczył premier Mazowiecki mówiąc o zadaniach, które stały przed jego rządem. Wychodząc z debaty większości młodego audytorium przyświecała myśl podsuwana kilkanaście razy przez panelistów - „Teraz kolejny krok należy do nas”. Oby tylko był stumilowy dla świeżo odzyskanej wolności.

tekst i zdjęcia: Katarzyna Rumik