Szkolny rzecznik praw ucznia

Masz w szkole problem, na przykład z nauczycielem albo innym uczniem?  A może chcesz dowiedzieć się czy dana akcja jest zgodna z regulaminem szkoły i nie wiesz do kogo się zwrócić? Taką osobą jest szkolny rzecznik praw ucznia!

Zajmuje się on przede wszystkim przestrzeganiem oraz egzekwowaniem praw ucznia. Ponadto ma zwiększać świadomość prawną wśród uczniów i nauczycieli poprzez współpracę z władzami szkoły, władzami samorządowymi oraz instytucjami zajmującymi się kwestią praw ucznia. Może proponować uchwalenie nowych przepisów dotyczących uczniów albo zmianę tych wadliwych. Jest także organem rozstrzygającym konflikty między uczniami lub między uczniami a pracownikami szkoły.

Co zrobić, jeśli w twojej szkole nie ma rzecznika praw ucznia?

Należy go powołać!

Zacznijmy może od tego, że nie ma żadnego dokumentu, który określałby rolę, zadania i zasady mianowania rzecznika. Dlatego też w regulaminach tego organu jest pewien margines dowolności. Może on być dostosowany do konkretnych potrzeb danej placówki. Jeśli jednak taki urząd jest sprawowany, zasady jego funkcjonowania musi określać statut szkoły. Poza tym rzecznik musi przestrzegać praw ucznia umieszczonych w Konwencji Praw Dziecka z dnia 20 listopada 1989 roku oraz Ustawie o Systemie Oświaty z dnia 18 lutego 1991 roku.

Wróćmy jednak do powołania osoby, która pełniłaby taką funkcję. Pierwszym krokiem jest zasygnalizowanie potrzeby mianowania takiego organu. Może się to odbyć na wniosek Samorządu Uczniowskiego, dyrektora placówki lub grupy uczniów. Następnie musicie ustalić zarówno regulamin wyborów, jak i zasady funkcjonowania rzecznika.

Zacznijmy od kwestii wyborów. W porozumieniu z władzami szkoły należy ustalić:

• kto może kandydować – czy będą to wyłącznie nauczyciele, czy może ktoś z grona uczniów;
• jak będą wyglądały wybory – najbardziej popularną formą jest głosowanie w wyborach tajnych, powszechnych i bezpośrednich.

W regulaminie zaś, z pewnością powinno znaleźć się:

• kadencja – na jaki czas jest wybierany rzecznik, i czy może kandydować ponownie;
• prawa rzecznika - na przykład czy może uczestniczyć w posiedzeniach Rady Pedagogicznej, czy spotkaniach z rodzicami, proponować nowe prawa lub podważać już uchwalone itp.
• obowiązki rzecznika - znajomość statutu szkoły i regulaminów szkolnych oraz Konwencji Praw Dziecka, informowanie uczniów o przysługujących im prawach, interweniowanie w razie ich naruszenia, rozstrzyganie sporów;
• tryb postępowania rzecznika - w kwestiach spornych zarówno na linii uczeń-uczeń jak i uczeń -nauczyciel;
• czy powinien zdawać relację ze swoich działań innemu organowi, na przykład dyrekcji placówki;
• czy może zostać odwołany z pełnienia swojej funkcji i przez kogo lub czy może zrezygnować ze stanowiska;
• współpraca - jak będzie wyglądała współpraca rzecznika z dyrekcją, Samorządem Uczniowskim, czy szkolnym pedagogiem.

To wszystko wymaga wymaga kompromisu między oczekiwaniami uczniów a możliwościami dyrekcji. Jest to zdecydowanie możliwe, wymaga tylko cierpliwości 

A może w Twojej szkole rzecznik praw ucznia funkcjonuje w inny sposób? Albo masz inne propozycje dotyczące tego stanowiska? Podziel się nimi i napisz na adres: redakcja@działasz.pl

Ola Borowiec

korekta: Karolina Onufrowicz

Zdjęcie: CEO