Co robić, gdy łamane są prawa człowieka?

02-03-2013

Prawa człowieka, pomimo wzrostu świadomości wielu osób i instytucji, nadal są łamane. Często nie wiemy jak zareagować, gdzie szukać pomocy w tak trudnej sytuacji. Działasz stawia czoła problemowi i podpowiada gdzie się udać oraz w jaki sposób zwrócić się do różnych instytucji, gdy prawa człowieka są łamane!

1. RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH
Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela. Z prośbą o pomoc może się do niego zgłosić każdy obywatel RP, cudzoziemiec znajdujący się pod władzą RP, osoba prawna, a także organizacje społeczne i organy samorządu, jeżeli uważają, że ich prawa zostały złamane. Jeżeli chcesz zgłosić swoją sprawę do RPO, musisz przekazać mu stosowny wniosek.

Muszą się w nim znaleźć:
-imię i nazwisko;
-adres, pod który należy kierować korespondencję;
-dokładne wskazie, czego dot. Sprawa oraz podanie argumentów wskazujących na naruszenie wolności lub prawa;
-niezbędne dokumenty (kopie lub odpisy), które skarżący posiada.

Wniosek nie wymaga zachowania szczególnej formy, możesz złożyć go w formie pisemnej, elektronicznej (wypełniając formularz na stronie internetowej) lub ustnej (wtedy pracownik biura RPO spisze stosowny protokół). Rzecznik Praw Obywatelskich , może sam zająć się Twoją sprawą lub przekazać ją właściwym organom kontrolnym.

2.KRAJOWA RADA RADIOFONII I TELEWIZJI

Jeżeli zauważysz, że jakaś audycja albo reklama w telewizji lub radiu łamie prawa człowieka (np. zataja informacje o produkcie, wydarzeniach) bądź też nie przestrzega prawa do wolności słowa - możesz zgłosić to do KRRIT. Nie zajmie Ci to dużo czasu, ponieważ wystarczy wypełnić krótki wniosek na stronie internetowej Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, w którym podasz datę emisji, tytuł audycji (lub inną informację umożliwiającą identyfikację przekazu będącego przedmiotem skargi) oraz nazwę programu/stacji, gdzie została wyemitowana. Wniosek znajdziesz tutaj. Po wypełnieniu możesz go od razu wysłać drogą elektroniczną lub wydrukować i przesłać pocztą na podany w formularzu adres.

3. HELSIŃSKA FUNDACJA PRAW CZŁOWIEKA
Jest to organizacja pozarządowa do której możesz zgłosić się z każdym przypadkiem łamania praw człowieka, a także gdy potrzebujesz pomocy w napisaniu wniosku do innych organizacji i organów  zajmujących się tego typu sprawami (m.in. do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu).  Wystarczy, że napiszesz do Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka list, nie dłuższy niż 2 strony maszynopisu, opisujący sprawę oraz dołączysz kserokopie dokumentów, które mają dla niej duże znaczenie (wyroki, decyzje administracyjne itd.) i wyślesz go na adres:

Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Ul. Zgoda 11
00-018 Warszawa           
Z dopiskiem „Zespół Wstępnej Analizy Spraw”. 

W każdą środę od godziny 13.30 do 15.00 w  siedzibie HFPC przyjmuje radca prawny. Aby  otrzymać darmową poradę prawną należy wcześniej zadzwonić na numer (22) 556-44-54 lub (22) 556-44-68 i umówić się na konkretny termin. Zapisy są możliwe codziennie w godzinach 10.00-14.00.

4. SĄDY POWSZECHNE I ADMINISTRACYJNE
Swoją sprawę możesz również zgłosić do sądu. Jeżeli planujesz taki krok, wybierz się do adwokata lub radcy prawnego i przedyskutuj z nim sytuację. Procesy sądowe to skomplikowane procedury i każdy krok należy skonsultować ze specjalistą w tej dziedzinie.

5.TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY
Jeżeli otrzymasz wyrok oparty na akcie prawnym, który Twoim zdaniem nie jest zgodny z prawami człowieka, naruszaja je - pomocy może udzielić Ci Trybunał Konstytucyjny. Prawo skierowania skargi do Trybunału Konstytucyjnego ma każdy, kto uzna, że jego prawa lub wolności zostały naruszone, ale dopiero po wyczerpaniu drogi prawnej i w przeciągu 3 miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu wyroku! Zwracając się do Trybunału musisz  jednak skorzystać z usług adwokata lub radcy prawnego, ponieważ tylko on może sporządzić  stosowną skargę.

Tego typu dokument musi zawierać:
- informacje o skarżącym (imię i nazwisko, adres zamieszkania) oraz o osobie upoważnionej do jej reprezentowania (imię i nazwisko, adres kancelarii, numer wpisu na listę adwokatów lub radców prawnych); 
-określenie przedmiotu skargi konstytucyjnej (określenie zaskarżonego aktu; wskazanie przepisów Konstytucji RP, których naruszenie się zarzuca);
-określenie podstaw skargi konstytucyjnej (wskazanie praw i wolności o charakterze konstytucyjnym, które zostały naruszone oraz wyjaśnienie, w jaki sposób zostało to dokonane);
-uzasadnienie zarzutu niezgodności z Konstytucją.

Działasz życzy Ci abyś nigdy nie musiał/a wykorzystywać tych informacji w praktyce. Jeżeli jednak zdarzy się w Twym życiu sytuacja wymagająca fachowej pomocy w zakresie ochrony praw człowieka, miejmy nadzieję, że te informacje przyczynią się do  Twej wygranej w walce o przestrzeganie praw człowieka!  

Karolina Jezierska

fot. CC BY TateWahwa GentleWind, opr. Hubert Wasielewski