Rozmawiajmy o uchodźcach...

Centrum Edukacji Obywatelskiej, wraz z organizacjami partnerskimi, realizuje obecnie nowy i ciekawy projekt pt. „Rozmawiajmy o uchodźcach”. Działania projektowe są odpowiedzią na potrzeby nauczycieli i nauczycielek, ale też młodych ludzi, którzy na co dzień mierzą się z pytaniami i wątpliwościami, dotyczącymi uchodźców i procesów migracyjnych oraz szukają sposobów na to, by otwarcie poruszać te tematy, zarówno w szkole, jak i w czasie rozmów z rówieśnikami. To, na czym szczególnie nam zależy, to sprowokowanie pogłębionej i opartej na wzajemnym szacunku rozmowy i zachęcenie młodych osób do zainteresowania się tą tematyką.

Od ponad 10 lat w Społecznym Gimnazjum im. Maharadży Jam Saheba Digvijay Sinhji  w Warszawie, przy ulicy Raszyńskiej podejmowane są działania na rzecz uczniów i uczennic z doświadczeniem migracyjnym. Wartością tej szkoły jest międzykulturowość,  dzięki której pojawia się możliwość integracji młodzieży z różnych krajów, a co za tym idzie wymiany poglądów, kultur, obyczajów i tradycji. W każdej klasie na 25 uczniów/uczennic jest miejsce dla dwóch stypendystów/stypendystek w trudnej sytuacji życiowej i bardzo często są to osoby z doświadczeniem uchodźczym lub migracyjnym. Szkoła zapewnia nieodpłatną edukację, dodatkowe lekcje, pomoc ze strony rady pedagogicznej, dofinansowanie wycieczek, wyjść klasowych i posiłków.

Obecność osób o różnorodnych korzeniach kulturowych jest traktowana jako wartość dla uczniów i uczennic. Osoby mogą się zetknąć z historiami, których nie znajdzie się w żądanym podręczniku. Są to często trudne opowieści np. o ucieczce z domu z powodu bombardowania, strachu, czy o miłości matki, która jest w stanie zrobić wszystko, aby jej synowie żyli w lepszym miejscu. Doświadczenia szkoły pokazują, że dzięki relacjom nawiązanym w młodym wieku z osobami pochodzącymi z tak wielu środowisk i kultur, uczniowie i uczennice z Polski zaczynają dostrzegać wartość takich rzeczy jak np. ciepła woda w kranie, możliwość wyjścia samemu, bez żadnych obaw na ulicę, czy świeże produkty spożywcze. W szkole osoby uciekające od wojny stają się partnerami/partnerkami do ciekawej wymiany opinii na temat otaczającego świata, wnoszą inny punkt widzenia. Przebywanie z osobami o innych doświadczeniach, pozwala na kształtowanie wrażliwości społecznej wśród młodych osób. Otwartości, tolerancji i szacunku uczy się poprzez praktykę, spotkanie z innością, a nie odległą teorię.

Ta polityka wobec uczniów i uczennic z doświadczeniem migracyjnym ma swoje korzenie w wartościach, na których opiera się cała filozofia szkoły. Wszyscy uczniowie i uczennice traktowani są tak samo - bez względu na pochodzenie, kolor skóry, religię, …. Obowiązuje zasada wolności słowa, każdy uczeń i uczennica może wypowiedzieć swoje zdanie na dany temat i nikt go/jej za to nie ocenia.  Osoby pochodzące z różnych krajów czują się tu bezpiecznie, zawsze mają do kogo pójść się wyżalić czy prosić o pomoc. Zawierają przyjaźnie z osobami o różnym pochodzeniu, poglądach czy w różnej sytuacji finansowej. W środowisku życzliwym dla różnorodności, z zachowaniem swoich obyczajów łatwiej jest im wdrożyć się w polską kulturę.

Każdego roku w gimnazjum Maharadży odbywają się imprezy okolicznościowe, takie jak „choinka” i Dzień Dziecka dla dzieci z ośrodków dla uchodźców. Obchodzone są też święta ważne z punktu widzenia różnych kultur i religii. Nowy rok chiński jest równie ważnym wydarzeniem jak pierwszy stycznia. Te sytuacje powodują, że w szkole każdy może znaleźć miejsce dla siebie. W inicjatywy wielokulturowe zaangażowana jest cała społeczność szkolna, bardzo często z uczniem lub uczennicą na czele. Dodatkowo w szkole uczniowie umawiają się na wymiany językowe - w zamian za pomoc w języku polskim, dostają lekcje np. języka chińskiego. Poprzez organizowane w szkole liczne działania na rzecz innych, rozwija się wrażliwość młodego człowieka na kwestię problemów społecznych i globalnych.

Uczennice i uczniowie gimnazjum radzą, że aby stworzyć szkołę przyjazną osobom różnorodnym kulturowo, w tym uchodźcom i uchodźczyniom, trzeba przede wszystkim usunąć  panujący wokoło strach przed imigrantami/imigrantkami. W momencie, gdy możliwa będzie oparta na wzajemnym szacunku rozmowa, gdy wszystkim osobom pozwoli się dojść do głosu, możliwe staje się stworzenie atmosfery przyjaźni, w której żadna osoba nie będzie dyskryminowana ze względu na pochodzenie, czy religię. Sprzyja to integracji i eliminuje wykluczenie.

Tekst: Adrianna Wośko

Tekst powstał w ramach projektu „Rozmawiajmy o Uchodźcach” realizowanego przez Centrum Edukacji Obywatelskiej, w partnerstwie z Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Kadry Kierowniczej Oświaty oraz Fundacją Centrum. Im. Prof. Bronisława Geremka i finansowany jest w ramach programu Obywatele dla Demokracji, z Funduszy EOG